Cudzoziemska żona Izraelczyka (2)

O rozpoczęciu nowego rozdziału życia w Izraelu myśli wiele Polek. Niektóre z nich pytają się mnie o sensowność emigracji i zadają konkretne pytania w sprawie codziennego życia w Izraelu i praw, jakie w nim rządzą. Kilka z moich koleżanek zostawiło rodzinę, przyjaciół oraz świetnie rozwijające się kariery w Polsce i za granicą po to, by związać się z Izraelczykami i zamieszkać w Tel Awiwie, Jerozolimie czy w Hajfie. Również ja sama, w kilka dni po obronie pracy magisterskiej, wyjechałam do Izraela, gdzie musiałam szukać pracy poniżej moich kwalifikacji, uczyć się nowego języka od podstaw i jakoś sobie radzić z nieustępującą wraz z wiekiem tęsknotą za bliskim światem ze znanymi kodami oraz ludźmi, którzy w nim pozostali.

Nie potrafimy sterować miłością, ani regulować jej natężenia. Czasami uczucie to jest tak silne, że przestajemy racjonalnie rozważać sytuację. Podporządkowujemy się miłości nie zważając na problematyczność mieszanych związków i komplikacje, jakie mogą zaistnieć w przyszłości.

Nie brak par, które rozwodzą się po kilku latach małżeństwa, pomimo, że nie mają problemów z odmiennością religijną czy kulturową partnera. Stwierdzenie, że miłość może się nagle skończyć lub też, że była niewystarczająca, by pokonać codzienność, niestety potwierdzone jest przez statystykę. Według CBS, w Izraelu w 2011 roku, rozwiodło się 27% małżeństw.

Za decyzję o emigracji płaci się długie lata. Czasami bardzo wysoką cenę. Zwłaszcza, kiedy posiada się wspólne dzieci. Zdanie „twój mąż już Cię nie kocha” dla większości kobiet oznacza życiową tragedię. Jednak, jeśli takie zdanie usłyszy się od policjanta imigracyjnego z izraelskiej jednostki Oz oznaczać ono może dla nieżydowskiej żony Izraelczyka, nie tylko zawód miłosny i rozbicie związku, ale również deportację z Izraela, a nawet utratę wspólnego dziecka.

 



Zdjęcie ilustracja Kaśka Sikora. Osoby na fotografii nie mają nic wspólnego z tekstem

Jak podaje Liat Shlezinger w artykule: ”Izraelskie cudzoziemki, których mężowie mieli dosyć” [1] 53 letnia Roseanna Ortliano, Filipinka, mieszkała legalnie w Izraelu przez 19 lat, z czego przez 11 była partnerką Izraelczyka, w tym 6 lat jego żoną. Nie miała jednak obywatelstwa izraelskiego, idącego w parze z pełnymi prawami do ubezpieczenia zdrowotnego, zezwoleniem na pracę i świadczeniami socjalnymi. Procedura jego otrzymania, rozpoczęta po zawarciu związku małżeńskiego, nie dobiegła końca. Ostatnim jej etapem, tuż przed przyznaniem obywatelstwa, miało być wspólne spotkanie małżonków w MSW. Jednak tuż przed nim mąż Roseanny wyjechał za granicę i stamtąd napisał do MSW list, prosząc w nim o deportację swojej żony, z którą zamierza się rozwieść, ponieważ wyszła ona za niego za mąż „wyłącznie w celu uzyskania obywatelstwa”. Roseanna dowiedziała się o zmianie uczuć i planów swojego męża od policjanta, który ją aresztował i wpakował do białej furgonetki z przyciemnionymi szybami pokazując przy tym pismo oznajmujące, że na skutek orzeczenia jej męża (nikt nie kwapił się o uwierzytelnienie informacji zawartych w liście męża Roseanny do MSW) wniosek o przyznanie jej obywatelstwa został anulowany (bez przedstawienia dokumentu rozwodowego), a ona zmuszona jest do opuszczenia kraju w ciągu dwóch tygodni. Gdyby była Żydówką, jej mąż pewnie zadałaby sobie trud osobistego poinformowania własnej żony o chęci rozwodu z nią, ponieważ byłby zmuszony do otwarcia postępowania rozwodowego w rabinacie (w Izraelu śluby i rozwody podlegają prawo religijnemu), które zapewniłoby mu get, czyli list rozwodowy, a żonie prawo do mieszkania i alimentów nie tylko na wspólne dzieci, ale i dla niej samej, co zdarza się bardzo często.

Żydówka w Izraelu może stracić prawo do równego podziału majątku jedynie w przypadku bezspornego udowodnienia jej w rabinacie, że zdradziła męża. Niewierność mężczyzny nie ma żadnego wpływu na podział majątku.

W przypadku żony nie-Żydówki, niemającej statusu obywatelki Izraela, najprostszym sposobem pozbycia się po kilku latach żony i zachowania majątku, a także zapewnienia sobie opieki nad dzieckiem jest spowodowanie deportacji jej z kraju.

Cudzoziemska żona Izraelczyka znajduje się na dole drabiny społecznej w Izraelu. W trakcie ciągnącego się latami procesu przyznawania obywatelstwa nie-Żydom (min. 5 lat od chwili uprawomocnienia związku małżeńskiego w Izraelu, co zwykle następuje po pół roku, albo i dłużej, od daty złożenia odpowiednich dokumentów w MSW) jest ona całkowicie uzależniona od partnera, którego pozytywne potwierdzenie relacji w MSW jest niezbędnym wymogiem do przedłużenia nie-Żydówce legalnego pobytu w Izraelu.

Izraelska prasa coraz częściej informuje o przypadkach eksploatacji żon-emigrantek, o wyłudzaniu pieniędzy, przemocy fizycznej i słownej oraz bezkarnej niewierności partnerów.

Etiopska żona Izraelczyka, nie-Żydówka, która była systematycznie poddawana brutalności i przemocy seksualnej męża po kolejnym pobiciu bojąc się grożącego jej nożem męża przeprowadziła się do schroniska dla maltretowanych kobiet. „Wyprowadzenie się” jej z domu było dostatecznym powodem dla biurokracji izraelskiej, by na wniosek męża oświadczającego, że nastąpiło przerwanie więzi małżeńskiej, anulować postępowanie o przyznanie jej obywatelstwa i nakazać opuszczenie kraju, pomimo tego, że przez lata mieszkania w Izraelu zbudowała sobie w tym kraju swoje życie.

Do czasu uzyskania obywatelstwa, cudzoziemka musi być posłuszna mężowi i akceptować jego decyzje oraz nieodpowiadające jej zachowanie, ponieważ od niego zależy jej przyszłość w kraju, o ile zdecydowana jest na pozostanie w Izraelu. Taka przymusowa sytuacja, sama w sobie jest już problematyczna.

Sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana, jeśli małżeństwo ma wspólne dzieci, które mając ojca Żyda są obywatelami Izraela. Dla nich deportacja matki oznaczać może trwałą z nią rozłąkę. Do wyjazdu na stałe dzieci za granicę konieczna jest zgody partnera czy partnerki, chyba, że inaczej postanowi sąd na podstawie przekonywujących argumentów, biorąc pod uwagę dobro dziecka. Jeśli zaś dzieci urodziły się w Izraelu, w którym mają swój dom, rodzinę, przyjaciół, mówią po hebrajsku, a kraj cudzoziemskiej matki czy ojca znają tylko z wakacji, nie trudno się domyśleć, jaki byłby przewidywany wyrok sądu, gdyby np. ojciec, Izraelczyk, uparł się po rozpadzie związku pozostawić wspólne dzieci w Izraelu i wzbraniał się udzielić zgody na stałe zamieszkanie dzieci za granicą razem z matką.

Wielu Izraelczyków jest zainteresowanych w tym, by ich byłe żony mogły, pomimo rozwodu, pozostać legalnie w Izraelu, właśnie dla dobra dzieci i łączności z nimi, co praktycznie oznacza, że cudzoziemska żona po rozwodzie może stanąć przed poważnym dylematem etycznym, o ile będzie chciała powrócić do swojego kraju, ponieważ jej wyjazd z Izraela oznaczałby pozbawienie dzieci możliwości częstego kontaktu z ojcem.

Zdarzają się jednak sytuacje odwrotne. Izrael nalega na to, by matka wyjechała wraz z dzieckiem. Dzieje się tak szczególnie w przypadku pracujących w Izraelu kobiet, które zaszły w ciążę z izraelskimi partnerami. Zgodnie z obowiązującą procedurą, zagraniczna pracownica, która urodziła dziecko w czasie pobytu w Izraelu nie może pozostać w kraju dłużej niż na okres urlopu macierzyńskiego wynoszącego 14 tygodni, nawet, jeśli nie przekroczyła maksymalnie dozwolonego prawem czasu legalnego pobytu w Izraelu, wynoszącym 63 miesiące.

Zaledwie w dwa dni po tym, kiedy Polka, bez zalegalizowanej w Izraelu sytuacji prawnej, oświadczyła swojemu izraelskiemu partnerowi, że jest z nim w ciąży i nie dokona aborcji na jego żądanie, została aresztowana o drugiej w nocy i wydalona z kraju. Do Izraela powróciła po trzech miesiącach i pozostała w nim nielegalnie bezskutecznie usiłując przez ostatnie 7 lat zalegalizować swój pobyt. Udało jej się załatwić obywatelstwo dziecku, sama jednak nadal przebywa w Izraelu nielegalnie. Nie ma, więc pozwolenia na pracę i żadnej osłony socjalnej. Nie deportuje się jej jednak, ponieważ deportacje kobiety oznaczałaby przymusową deportację dziecka, co jest wbrew prawu.



Zdjęcie ilustracja Kaśka Sikora

Osoby pragnące uzyskać czy zmienić status prawny w Izraelu, niemające do tego prawa zgodnie ze standardowymi procedurami, a także wszyscy ci, którzy pragną odwołać się od decyzji o wydaleniu z kraju, mają możliwość zwrócenia się do Międzyresortowej Komisji ds. Humanitarnych zajmującej się badaniem wniosków dotyczących uzyskania statusu prawnego w Izraelu.

Zainicjowana przez MSW komisja powstała na początku lat dziewięćdziesiątych. Stopień jej tajności jest tak wysoki, że nieznana jest tożsamość jej członków, kryteria, na jakich się opierają jej decyzje, nie wiadomo, kiedy obraduje (te informacje nie są oficjalnie opublikowane) i czy w ogóle. Na decyzje komisji czeka się długie miesiące. Większość wniosków zostaje odrzucona, często bez podania przyczyny lub z powodu „niemożności sprostania wymaganiom prawa”, czyli bycia Żydami.

Działalność komisji decydującej o losie setek ludzi w Izraelu jest przedmiotem krytyki prasy, zwykłych obywateli Izraela i sądów, do których odwołują się petenci. Przykładem może być przytoczona w części pierwszej artykułu historia Julii Dotow, a także przypadek Gilada, syna Michaela Davida i Evelin Belseng, przedstawiona przez Danę Weiler-Polak w artykule zamieszczonym w „Haaretz”[2].

Gilad, urodził się mieszanej parze filipińsko-izraelskiej. Jego ojciec zmarł na raka kilka dni po jego urodzeniu pozostawiając swą partnerkę bez uregulowanej sytuacji prawnej. Dwa miesiące po tym zdarzeniu matka Gilada, przebywająca w tym czasie w Izraelu od 7 lat, dostała nakaz opuszczenia kraju wbrew prośbom i protestom rodziny ojca dziecka, dla której Evelin i Gilad stali się częścią rodziny i jedynym, namacalnym związkiem ze zmarłym. Międzyresortowa Komisja ds. Humanitarnych po rozpatrzeniu wniosku stwierdziła, że „nie ma podstaw humanitarnych do pozytywnego rozpatrzenia wniosku”.

Nina Rosenberg (58 lat) dowiedziała się o negatywnym rozpatrzeniu swojej sprawy o przyznanie jej obywatelstwa pewnej nocy, kiedy włamano się do jej domu w dzielnicy Gilo w Jerozolimie i wyciągnięto ją w piżamie do furgonetki, po czym przewieziono do aresztu w Holonie, 60km. od Jerozolimy, nie powiadamiając o tym jej najbliższych, którzy widząc wyłamane drzwi jej mieszkania i nie znajdując jej w domu, rozpoczęli poszukiwania Niny przy pomocy miejscowej policji.

Po 6 godzinach przesłuchań Nina została wypuszczona na wolość, bez ubrania, pieniędzy, z roztrzaskanym przez funkcjonariuszy policji emigracyjnej telefonem. Wszystko to zdarzyło jej się dlatego, że była nie-Żydówką mieszkającą w Izraelu bez uregulowanego prawnie statusu, a jej mąż, rosyjski Żyd, postanowił zemścić się za to, że jego syn – były izraelski żołnierz - złożył na niego skargę na policji za brutalność wobec matki, nastawanie na jej życie i grożenie jej nożem. Wystarczyło wyłącznie oświadczenie męża o fikcyjności zawartego przez niego małżeństwa z Niną, by nakazać natychmiastowe opuszczenie przez nią Izraela.

Dramatyczne przypadki, jakie opisałam na podstawie izraelskich mediów i wywiadów należą na szczęście do wyjątków. Wierzę, że większość Izraelczyków odnosi się szlachetnie do swoich partnerów i stara się ułatwić im proces zaklimatyzowania się w nowym kraju. Jednak któż może mieć pewność, że my, cudzoziemskie żony Izraelczyków, jednego dnia nie zakosztujemy losu kobiet przedstawionego w tym tekście?

Nie życzę nikomu przekonania się na własnej skórze jak bardzo można się zawieść na kimś, kto jednego dnia mówi „kocham cię”, a następnego składa orzeczenie, że jego związek był fikcją czy pomyłką, a partner lub partnerka nadają się do ekspresowej przesyłki za granicę, bez podania adresu zwrotnego.

---

[1] http://www.nrg.co.il/online/1/ART2/391/458.html

[2] http://www.haaretz.co.il/news/education/1.1175210

Kilka informacji praktycznych:

Według wewnętrznych rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, nie-żydowscy małżonkowie Izraelczyków, powinni otrzymać po pół roku od zarejestrowania małżeństwa w Izraelu status tymczasowego rezydenta. Pary tej samej płci i pary żyjące w konkubinacie mogą otrzymać status rezydenta dopiero po 3 latach.

Czasowy i stały rezydent ma pełne prawo do pracy, opieki zdrowotnej i socjalnej. Nie ma natomiast prawa do głosowania w wyborach do Knesetu (w tym prawa do bycia wybranym do Knesetu) i uzyskanie izraelskiego paszportu. Ma obowiązek płacenia podatków, w tym podatku zdrowotnego i socjalnego. Stały rezydent podlega obowiązkowi służby wojskowej.

Obywatelstwo przyznawane jest do końca życia, bez względu na to, gdzie się mieszka i może być odwołane, jedynie w wyjątkowych przypadkach, określonych trybem specjalnego postępowania, z przyczyn określonych w ustawie.

Status rezydenta czasowego czy stałego może zostać unieważniony, np.wtedy, kiedy ktoś się wyprowadzi z Izraela i uzyska stały adres zameldowania za granicą.

Tylko obywatel Izraela ma nieograniczone prawa do opuszczenia kraju i powrotu do niego w dowolnym momencie.

Jeśli posiada się status turysty z pozwoleniem na pracę, nie korzysta się z państwowego ubezpieczenia zdrowotnego i należy w takim przypadku wykupić ubezpieczenie prywatne.

Status rezydenta przyznawany jest okresowo i musi być potwierdzany, zwykle co roku. Jeśli jest on przyznany ze względu na związek małżeński czy konkubinacki, jego przedłużenie uzależnione jest od izraelskiego partnera, aż do czasu przyznania obywatelstwa.  Może zostać unieważniony z różnych powodów.

Od 1994 funkcjonuje w Izraelu powszechne prawo o ubezpieczeniu zdrowotnym, któremu podlegają wszyscy zarejestrowani w MSW mieszkańcy Izraela. Fundusze na cele zdrowotne pobierane są bezpośrednio z pensji przez Narodowy Instytut Ubezpieczeń (płaci się co miesiąc, określony procent zarobków pobierany według dochodu. Mój mąż płaci np. 4.7% dochodu brutto na fundusz zdrowotny i 5.7 na ubezpieczenie socjalne). Oprócz podatku, co miesiąc opłaca się przynależność do wybranej przez siebie Kasy Chorych. Wysokość opłat uzależniona jest od wielu czynników np. wieku, stanu zdrowia, zakresu usług medycznych i.t.d. Moja rodzina płaci co miesiąc za dwie osoby dorosłe i dziecko 250 szekli.

 

11 comments Bez kategorii, Dzieci, Izrael, Izraelczycy, Nie-Żydzi, Pary mieszane, Rozwód, Ślub, Żydzi